Türk Ticaret Hukuku ve Şirket Türleri

Türk Ticaret Hukuku, Türkiye'de kurulan her türlü şirketin faaliyetlerini yöneten yasal düzenlemeleri kapsar. İşletmelerin tipine ve büyüklüğüne göre farklı şirket türleri vardır. Bunlar;

• Anonim şirketler, hisseleri borsada işlem gören, en yaygın sermaye şirketlerinden biridir. Bu şirketlerde, ortaklar sınırlı sorumlu olup, yalnızca sermayeleriyle sınırlandırılmaktadır.
• Limited şirketlerde ise, az sermaye ile şirket kurulabilmekte ve ortak sayısı sınırlıdır. Kar paylaşımı ise, kuruluş aşamasında belirli kurallara göre yapılmaktadır.
• Komandit Şirketlerde genel ortakların sınırlı olmadığı ancak komandit ortakların yalnızca sermayeleriyle sorumludur.
• Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler, anonim ve limited şirketlerin özelliklerini taşıdığı gibi, ortaklar yalnızca sermayeleriyle sorumlu olmaktadır.
• Kollektif Şirketlerde ise, ortaklar sınırsız sorumlu olup, kâr paylaşımı eşittir ve en az iki ortak gereklidir.
• Komandit Ortaklıklarda, komandit ortaklar sadece sermayeleriyle sorumlu tutulurken, genel ortaklar sınırsız sorumludur.
• Kooperatiflerde ortaklar demokratik bir şekilde karar alır ve kar payı ortakların kooperatife olan katkısına göre belirlenir. İşletmelerin tipine ve büyüklüğüne göre seçebileceği farklı şirket türleri vardır; bu seçim uygun bir şekilde yapılmalıdır.

Anonim Şirketler

Anonim şirketler, Türk Ticaret Hukuku'na göre bir tür sermaye şirketidir. Bu şirketler, tüzel kişilik kazandıkları anda sermayelerinin tamamı veya bir kısmı için hisse senetleri çıkarabilirler. Bu sayede şirket, sermaye artırımına gidebilir ve yatırımcıların hisselerine yatırım yapmalarına imkan tanır.

Ortaklar, anonim şirketlerde sınırlı sorumlu tutulurlar. Yani şirketin borçları ortakların koydukları sermaye tutarları ile sınırlıdır. Bu nedenle, şirketin iflas etmesi durumunda ortaklar kendi özel varlıklarından sorumlu tutulamazlar. Ancak bu durumdaki şirketlere yatırım yapanlar, yalnızca yatırdıkları sermaye ile sınırlı bir kayıp yaşayabilirler.

Anonim şirketler, aktif bir şekilde işlem gören hisse senetlerine sahip olma avantajına sahiptirler. Hisse senetleri, borsa veya benzeri piyasalarda kolaylıkla alınıp satılabilir. Bunun yanı sıra, şirketin sermaye artırımına gitmesi durumunda hisse senetleri de buna göre değer kazanabilir.

Limited Şirketler

Limited şirketlerin anonim şirketlerden daha az sermaye ile kurulması mümkündür. Bu, girişimcilerin daha az maddi imkânla şirketlerini kurabilmelerini sağlar. Limited şirketlerde, ortak sayısı da sınırlıdır. Bu, anonim şirketlerin aksine, daha küçük bir grup insanın bir araya gelerek ortaklık kurmasını mümkün kılar.

Limited şirketlerde kar paylaşımı belli kurallara göre yapılmaktadır. Bu kurallar şirket ana sözleşmesinde belirtilir. Kar oranları, ortaklar arasında anlaşmaya bağlı olarak belirlenebilir. Bu durum, ortakların kar paylarından alacakları miktarda daha önceden haberdar olmalarını sağlar.

Limited şirketlerde, ortakların sınırlı sorumluluk prensibi geçerlidir. Bu, ortakların borçlarından dolayı sadece şirket sermayesi kadar sorumlu olacakları anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, işletme batarsa ortakların kişisel malları şirket borçları için kullanılamaz. Bu da, yatırımcıları riskten korur ve girişimcilerin şirketlerini daha güvende hissetmelerini sağlar.

Komandit Şirketler

Komandit şirketler, Türk Ticaret Hukuku'nda önemli bir yere sahip şirket türlerinden biridir. Bu şirketlerin en önemli özelliği, genel ortaklarının sınırsız sorumlu olduğu, ayrıca komandit ortakların ise sadece sermayeleri ile sorumlu tutulduğudur.

Bunun anlamı, komandit şirketin faaliyetleri sırasında ortaya çıkan herhangi bir zarardan, genel ortakların tüm kişisel varlıkları ile sorumlu olabilecekleri anlamına gelir. Ancak, komandit ortaklar yalnızca yatırdıkları sermayeyle sınırlı tutulurlar, yani hisse senetlerin tamamının ödenmesiyle sorumlulukları sona erer.

Bir başka deyişle, komandit şirketlerin genel ortaklarının yatırdıkları sermayenin yanı sıra tüm kişisel varlıkları risk altındayken, komandit ortakların sermayeleriyle sınırlı sorumlulukları vardır. Bu nedenle, komandit şirketlerdeki yatırımcılar genel ortakların bir kısmı olma riskini en aza indirmek için sadece komandit ortak olarak yatırım yapmayı tercih edebilirler.

Komandit şirketlerin genel olarak sınırlı sayıda ortağa sahip olduğu ve tüzel kişilik kazandırdığı unutulmamalıdır. Bu şirket türünün anonim ve limited şirketlerden farklı olarak, halka açık olamadığı ve hisse senetleri ile sermaye artırımına gidilemediği bilinmelidir. Ancak, komandit şirketler, genel ve komandit ortakların bilgi ve özelliklerini kombine ederek birleştirerek işlerini yürütebilirler.

Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, anonim ve limited şirketlerin özelliklerini taşıdığı gibi ortakların sadece sermayeleri ile sorumlu olduğu şirket türüdür. Bu şirket türünde, genel ortaklar sınırsız sorumlu iken, komandit ortaklar sadece yatırdıkları sermaye kadar sorumlu tutulurlar. Sermaye payları, anonim şirketlerde olduğu gibi hisse senetleri şeklinde çıkarılır ve sermaye artırımı gerektiğinde bu paylar satılabilir. Limited şirketlerden farklı olarak, sınırlı sayıda ortak olması zorunlu değildir.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde ortaklar, şirketin yönetiminde aktif rol oynayamazlar. Sadece kâr payı alabilirler ve şirketin yönetimini genel ortaklar üstlenirler. Bu nedenle, bu şirket türü genellikle yatırımcılar tarafından tercih edilir. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin anonim ve limited şirketlerden farklı olarak, ortakların doğrudan yönetimde yer almaması nedeniyle yönetim kurulu üyeleri belirtilir.

Özetle, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, anonim ve limited şirketlerin özelliklerini taşımakla birlikte, ortakların sadece yatırdıkları sermaye kadar sorumlu olduğu bir şirket türüdür. Genel ortaklar sınırsız sorumlu iken, komandit ortaklar sadece sermayeleri kadar sorumlu tutulurlar. Bu şirket türünde ortaklar, yönetimde aktif rol oynamazlar ve sadece kâr payı alırlar.

Kollektif Şirketler

Türk Ticaret Hukuku kapsamında yer alan bir diğer şirket türü olan Kollektif Şirketler, en az iki ortak tarafından kurulabilen bir ticari ortaklıktır. Bu şirket türü, ortaklarının sınırsız sorumlu olduğu, yani şirketin borçlarından kişisel olarak sorumlu tutulabilecekleri bir yapıya sahiptir.

Kollektif Şirketlerde, kâr paylaşımı eşit şekilde belirlenir. Yani, her ortakın ortaklık yapısına göre belirlenmiş olan payı, kâr paylaşımında göz önüne alınarak dağıtılır. Ortaklar arasında yapılacak olan anlaşma doğrultusunda, kâr dağıtımında bir değişiklik yapılması mümkündür.

Buna ek olarak, Kollektif Şirketlerin en az iki ortağı olması gerekmektedir ve bu ortakların şirket yönetimine katılması zorunludur. Ayrıca, ortaklar arasındaki anlaşmazlıkların çözümü, ticaret hukuku çerçevesinde yapılmaktadır.

Kollektif Şirketlerin avantajları arasında kolay kurulabilmesi, ortakların eşit şekilde kâr payı alması, şirket kararlarında her ortağın söz sahibi olması ve şirketin hızlı bir şekilde karar alabilmeleri sayılabilir. Bununla birlikte, ortakların sınırsız sorumlu olduğunu düşünürsek, bu da dezavantajları arasında yer almaktadır.

Komandit Ortaklıklar

Komandit ortaklık, iki farklı türde ortaklık yapısı olan bir şirket türüdür. Bu ortaklık yapısında, iki tür ortak bulunmaktadır: genel ortaklar ve komandit ortaklar. Genel ortaklar, şirketin yönetiminden ve karar alma süreçlerinden sorumludur ve sınırsız sorumlu tutulurlar. Diğer taraftan, komandit ortaklar yalnızca sermaye ile katılırlar ve sadece yatırdıkları sermaye kadar sorumlu tutulurlar.

Komandit ortaklık yapısı kefil arayışı olan kişiler için iyi bir alternatiftir. İki farklı türde ortaklık yapısı sayesinde genel ortaklar tarafından verilecek riskler de sınırlanmış olur. Komandit ortaklık yapısı, genel ve komandit ortakların bir arada bulunduğu özel bir yapıya sahip olması nedeniyle ortaklar arasında olası anlaşmazlıkların da önüne geçebilir.

Komandit ortaklık yapısının diğer bir avantajı, şirketi yönetmede deneyimli genel ortakların, yatırımcı ortakların güçlü sermayelerinden yararlanabilmesidir. Komandit ortaklar ise sadece sermayeleri ile risk almalarına rağmen, şirketin karından pay alabilirler.

Özetlemek gerekirse, komandit ortaklık yapısı, sınırsız sorumluluk arayışında olmayan ve riski en aza indirmek isteyen kişiler için ideal bir seçenek olabilir. Her ne kadar genel ortakların sınırsız sorumluluğu olsa da, komandit ortakların sadece sermayeleri ile sorumlu tutulmaları nedeniyle, riskler daha iyi bir şekilde kontrol altında tutulabilir.

Kooperatifler

Kooperatifler, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelerek, ortak bir amaçla işletme kurdukları ve belirli bir hukuksal düzenleme altında faaliyet gösteren şirket türleridir. Kooperatiflerin amacı, ortakların ekonomik ve sosyal açıdan işbirliği yaparak, bu sayede karlı bir faaliyet gerçekleştirmektir.

Kooperatiflerin en önemli özelliği, kar paylaşımının ürün miktarına göre değil, ortakların kooperatife olan katkısına göre belirlenmesidir. Bu nedenle, kooperatiflerde her bir ortağın kooperatife katkısı önemlidir ve kar paylaşımı bu katkı oranına göre yapılır.

Kooperatiflerde, ortaklar demokratik bir yöntemle karar alırlar. Genel kurulda ortakların oy hakkı eşittir ve her ortak, bir oy ile temsil edilir. Kooperatiflerin yönetimi, genel kurul tarafından seçilen yönetim kurulu tarafından gerçekleştirilir.

Kooperatiflerde, ortakların sorumluluğu sınırlıdır. Her ortak, ortaklık yapısına katıldığı oranda sorumlu tutulur ve ayrıca kooperatifin borçlarından da sınırlı bir şekilde sorumlu olur.

Kooperatifler, ortakların ekonomik ve sosyal amaçlarına uygun bir şekilde faaliyet gösteren, ortaklar arasındaki işbirliğini temel alan önemli şirket türlerinden biridir. Kar paylaşımı, ortakların kooperatife olan katkısına göre belirlenir ve ortaklar demokratik bir yöntemle karar alırlar.