Çalışanların Yıllık İzin Hakları Nelerdir?

Yıllık İzin Ücreti Nedir?

İşçinin yıllık izin hakkından vazgeçmesi mümkün değildir. Yıllık ızin kullanılmadan iş sözleşmesi sona ererse, çalışanın hak etmiş olduğu izin sürelerine denk gelen ücret, çıktığı tarihte ödenmek zorundadır. Yıllık izin ücreti, işçinin izin tarihindeki brüt ücreti üzerinden hesaplanır ve bu ödeme izne çıkılmadan önce yapılır.

Çalışanların yıllık izin hakları, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre düzenlenmiş olup, işçilerin hem dinlenme hem de verimli çalışma haklarını güvence altına almayı hedefler. İş Kanunu ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında yıllık ücretli izin haklarına ilişkin detaylar şu şekilde düzenlenmiştir:

İş Kanununda Yıllık Ücretli İzin Hakları

1. Yıllık İzin Hakkı ve Şartlar

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, bir işyerinde en az bir yıl çalışan işçiler yıllık ücretli izin hakkı kazanır. Bu süreye deneme süresi dahildir. İşçilerin yıllık izin hakkından vazgeçmesi mümkün değildir; bu hak kamu düzeni kapsamında olup, iş sözleşmesiyle sınırlanamaz veya daha az süre belirlenemez.

2. Yıllık İzin Süreleri 

İşçinin kıdemine göre belirlenen asgari yıllık ücretli izin süreleri:

• 1 yıldan 5 yıla kadar olanlar için: En az 14 gün,
• 5 yıldan fazla, 15 yıldan az olanlar için: En az 20 gün,
• 15 yıl ve üzeri için: En az 26 gün.

Özel Durumlar:

• 50 yaş ve üzeri işçiler ile 18 yaş altı işçiler için izin süresi: En az 20 gün, kıdemine bakılmaksızın uygulanır.
• Yeraltı işlerinde çalışan işçiler için: İzin süreleri 4 gün artırılarak uygulanır.

3. İzin Sürelerinin Hesabı ve Kullanımı

• Yıllık izin hakkı, işçinin izne hak kazandığı tarihteki kıdemine göre belirlenir.
• Ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatili günleri izin süresinden sayılmaz. Bu günlere denk gelen izin günleri ayrıca verilmelidir.
• Yıllık izin sürekli olarak kullandırılmalıdır. Ancak tarafların anlaşması durumunda izin, en az bir bölümü 10 günden az olmamak kaydıyla en fazla üçe bölünebilir.

4. İzne Mahsup Edilemeyen Durumlar

• İşverenin yıl içinde verdiği ücretli veya ücretsiz izinler, hastalık veya dinlenme izinleri yıllık izinden düşürülemez.
• Aynı işverene ait farklı işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek izin hakkı hesaplanır.

Devlet Memurlarında Yıllık İzin Hakları (657 Sayılı Kanun)

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 102. maddesine göre, memurların yıllık izin hakları şu şekildedir:

• 1 yıldan 10 yıla kadar hizmeti olanlar: Yılda 20 gün,
• 10 yıl ve daha fazla hizmeti olanlar: Yılda 30 gün.

Ücretli ve Ücretsiz İzinler:
Devlet memurları kanunda belirtilen şartlar dahilinde ücretli ve ücretsiz izin hakkına sahiptir.

Önemli Notlar

• İşçilerin yıllık ücretli izin hakları, toplu iş sözleşmeleri veya bireysel iş sözleşmeleriyle artırılabilir.
• Yıllık izin hakkı, işçiye hem dinlenme hem de verimli çalışmayı sağlama amacı taşır ve kamu düzenine ilişkin bir hak olduğu için devredilemez veya kısıtlanamaz.